Firma Hakkında

Ankara Sondaj | Su Sondajı | Jeotermal | Sondaj Ruhsatı

88 Oto San. Sit. 3. Bölge 2285 Sk.  No:172 06378 İvedik Osb/Yenimahalle/Ankara

İletişim: 0532 721 1008

Sondaj; dünya yüzeyinde delik açmaya yarayan yöntemlere verilen isimdir. Kayaları parçalamak ya da delikte kesikler açmak gibi prensiplerle yürütülen işlemlerdir. Sondaj Hakkında Genel Bilgi –  Tarihçe: Sondajın ilk olarak nerede ve hangi tarihte yapıldığına dair farklı görüşler bulunmaktadır. İlk sondajın M.Ö. 2000 yıllarında bugünkü “darbeli sondaj” tekniğine yakın bir yöntemle tuzlu su elde etmek için Çin’de yapıldığı sanılmaktadır. Mısır’da da yine M.Ö. ki yıllarda basit sondaj yöntemleri kullanarak kuyular açıldığı tahmin edilmektedir. Darbeli sondaj tekniği, ile ilk petrol sondajı 1794 yılında Fransa’da yapılmıştır. İlk karot alma makinası 1864’de İsviçre’li bir mühendis tarafından yapılırken bugünkü sondaj makinalarının çalışma prensibini ortaya koyan ilk karot alma makinası İsveç’li maden mühendisi Craelius tarafından 1885 yılında yapılmıştır. Craelius’la darbeli teknik terkedilerek yavaş yavaş döner sondaja geçilmiştir. Türkiye’de bilinen en eski sondajlar bir Alman firması tarafından petrol araştırması amacıyla İskenderun’da açılmıştır. Tekirdağ’da açılan bir petrol kuyusunun ardından, hakkında yazılı bilgi bulunan ilksu sondajı 1920 yılında İstanbul’da açılmıştır. 1935 yılında MTA ve EİE’nin kurulması ile sondajcılığın Türkiye’deki gelişimi hızlanmış ve bugünkü seviyeye ulaşmıştır. Sondaj dünya üzerinde delik açmaya yarayan yöntemlere verilen addır. Kayaları parçalamak ya da delikte kesikler açmak gibi belirli prensiplerle yürütülen sondalama işlemidir. Her türlü zeminde ve sert kayada Su Sondajı yapabilmektedir. Sondaj; kaya ortamda hava sirkülâsyonu ile yumuşak zeminlerde ise çamur sirkülâsyonu ile yapılmaktadır. Arazinin durumuna göre, jeolojik yapıya formasyonların özelliklerine göre Her iki sondaj tekniğinin kullanılmasını gerektiren durumlar olabilmektedir.Yumuşak ve yıkılan zeminlerde sondaj çamur sirkülâsyonu ile yapılır ve delme işleminden sonra kuyu teçhiz edilerek boru ile kuyu cidarı arası çimentolanır.Daha sonra kuyu inkişafı yapılır.Kaya ortamda – Sert Kayalarda kullanılan sondaj tekniği çamur sirkülâsyonlu sondajdan daha farklıdır. Kaya ortamda sondaj, hava sirkülâsyonu ile gerçekleşir. Sonuçta bu işlemlerin sonucun da Akifer den (su taşıyan formasyondan) su alınır.

Sondaj makinaları ve pompalar: Sondaj kısaca yer yüzüne açılan bir nevi deliktir. Sondaj makinası kısaca, bir kızağa veya kamyona monteli basit yapılı sondaj donanımı olarak tanımlanabilir. Büyük sondaj donanımlarında ayrı ayrı makinalarca yürütülen işlevler sondaj makinalarında birleştirilmiş ve bir makina tarafından yapılma olanağı getirilmiştir. Genellikle sığ sondajların açımında kullanılırlar. Döner sondaj donanımında döner masanın yerine sondaj makinalarında morset bulunur. Sondaj makinaları çoğunlukla etüt, maden ve su amaçlı kullanılırlar. Sondaj makinaları delme yöntemine göre üç gruba ayrılırlar :

Rotari sondaj makinaları – Darbeli sondaj makinaları – Kombine çalışan sondaj makinaları

Ayrıca montaj durumuna göre rotari makinaları üç sınıfa ayırmak mümkündür : Kızaklı sondaj makinaları : EİE ‘ deki sodaj makinalarının tamamına yakını bu tiptedir. Özel amaçlı sondaj makinaları : Bunlardan Hausher sondaj makinalarının hareketli paletleri vardır. Genellikle enjeksiyon sondajlarında kullanılırlar. Bindirilmiş sondaj makinaları : Bir kamyon ya da römorka montelidir. 

Sondaj makinalarının bölümleri: Sondaj makinaları beş bölümden oluşur. Tahrik ünitesi: Güç üniteleri dizel, benzinli, elektrik motorludur. EİE makina parkında bulunan sondaj makinalarından elektrik motorlu iki Hausher ve üç Diamec –250 dışındakiler dizeldir. 10 adedi su soğutmalı diğerleri hava soğutmalıdır. Güç aktarma organı: Kuru kavramalı tip debriyaj ve şanzumandan oluşur. Sondaj ünitesi: Morset kısmı, kedi başı, vinç ve hidrolik kısımdan oluşur. Kızak: Şase kısmıdır. Matkap: sondaj yapılması için gereken en önemli malzemelerden biridir.toprak(yumuşak,sert,killi vb.) ve taştan (kaya,çakıl vb.) olan zeminler için farklı çeşitleri bulunmaktadır.

Sondajda kullanılan pompalar ve özellikleri

Sondajda dört ayrı grupta yer alan pompalar kullanılmaktadır. Bunlar pistonlu pompalar, santrfüjpompalar,dalgıç pompalar vederin kuyu pompalarıdır. EİE de bunlardan pistonlular kullanılmaktadır.

Pistonlu pompalar: Tek pistonlu, iki pistonlu ve üç pistonlu olarak üretilirler. EİE ‘de üç pistonlu (tripleks) pompalar kullanılmaktadır. Yalnızca enjeksiyon pompaları iki pistonludur. Pistonlu pompaların santrfüjlere nazaran verimleri az ancak basınçları yüksektir. Bu nedenle sondajda tercih edilir. Tripleks pompa dengeli çalışır, hafiftir,parçalara bölünebilir. Enjeksiyon pompaları elektrik motorlu olup diğer pompalar dizel motorlu ve hava soğutmalıdır.

Santrfüj pompalar: Basınç gereksinimi küçük debisi büyük yerlerde kullanılır.

Dalgıç pompalar: Elektrikle çalışır. Pompa ve motor suya batarak çalışır.

Derin kuyu pompaları: Emme yüksekliğinin 6-7 m’den büyük olduğu yerlerde kullanılır. Suyun basma özelliğinden yararlanarak çalışır.

Sirkülasyon pompaları 50-70 Atm basınçta 135-250 lt/dk debide, enjeksiyon pompaları 80 Atm basınçta ve 65 lt/dk debide su basabilmektedir. Tripleks pompaların syrok ayarı bir somun aracılığı ile ayarlanarak 35-45-50 kg/cm kare olarak basınç ayarlaması yapılabilir. Ayarlama sonucu basınç arttıkça debi düşer..

Sondajcılıkta yapılan başlıca işler

Sondajın istenilen noktada yapılabilmesi için ilk olarak fiziki şartların sağlanması gerekir. Bu da ancak sondaj lokasyonuna ulaşmakla ve kullanılacak makina ve ekipmanı nakletmekle gerçekleşebilir. O halde öncelikler şu şekilde olacaktır :

Yol yapımı

Platform yapımı

Nakliyat

Su temini

Monte

Sondaj yolunu en az eğimli ve kısa olacak biçimde planlamak nakliyatın kolaylığı için son derece önemlidir.

Platform yeterli genişlikte ve meyilsiz olarak hazırlanmalıdır. Zeminin ıslanıp çamur olmaması için tedbirler alınmalıdır. Nakliyat, bilindiği gibi iş kazalarının meydana geme olasılığının yüksek olduğu bir çalışma sürecidir. Bu nedenle çok dikkatli vetedbirli olunmalıdır. Su hattını döşerken hattın dik olması kaygısına kapılmadan en kısa güzergah seçilmelidir. Pompanın gücünü hattın eğiminin değil, kot farkının etkilediği unutulmamalıdır. Monte çalışmasında da açılacak kuyunun derinliği ile orantılı sağlamlık esas alınmalıdır.

Sondajcılıkta yapılan başlıca işler şöylece özetlenebilir :

Karot veya sediman numune alma işleri.

Yeraltı su seviyelerinin ölçülmesi

Basınçlı su deneyi yapılması

Sızma deneyi (permeabilite deneyi )yapılması

Standart penetrasyon deneyi

Koni Penetrasyon Deneyi

Bozulmamış veya bozumuş numune alma işleri

Boya deneyleri

Kuyu sapmalarının ölçülmesi

Kuyu saptırma kamalarının kullanılması

Kuyuların borulanması

Sondajcılıkta kullanılan ölçü birimleri :

DCDMA standartı

Craelius metrik standartı

Comecon standartı

Bunlardan ilki Amerikan kökenlidir. BX,NX gibi. İkincisi metrik sistemdir,mm ile söylenir. 76 mm,84 mm gibi. Üçüncüsü de mm ile ifade edilen ve eski Sovyetler Birliği’nde geliştirilmiş bir standarttır.EİE’de Craelius metrik standarta uygun malzemeler kullanılmaktadır.

Sondajcılıkta kullanılan ölçü birimleri ve metrik sistemdeki karşılıkları şu şelildedir :

İnç (parmak) : 2,54 cm

Feet(ayak) : 30,48 cm

Kara mili : 1609,35 m

Galon : 3,785 lt

Libre(pound) : 0,453 kl

1 Atm : 1 kg/cm :760 mm-Hg : 10,3 mss

0/0 50 eğim : 45 derece

1 kw : 1,341 B.G.

1karat : 0,2 gr

Pompaların emme yüksekliği atmosfer basıncı ile ilgilidir.ortamda hava bulunmasaydı suyu emerek basmak mümkün olmazdı. Emme yüksekliği teorik olarak atmosfer basıncına yani 1 at’e eşittir. Bu da 10,3 m’ye tekabül eder.Pratikte bu yükseklik 6-7 m’dir.Yani daha yüksek bir emme düzeyi pompanın görev yapmasına engeldir.

Doğru Sondaj Nasıl Yapılır?

Derinde olan, su taşıyan jeolojik formasyonlardan en verimli şekilde yararlanmak amacıyla uygulanan sondaj türüdür.

Su sondajı uygulaması: İhtiyaçlar göz önünde bulundurularak istenilen çapta matkaplar kullanılarak sondaj işlemine başlanır. Delgi işlemi tamamlandıktan sonra ekipmanlar (matkap,tij, ağırlık

vs.) kuyudan çıkartılır. Daha sonra istenilen çapta ki kapalı ve flitreli borular kuyunun projesine göre indirilir. Borular ile kuyu cidarı arasında yıkanmış ve elenmiş çakılla

doldurulduktan sonra, kuyu kompresör (hava) ile berrak su gelene kadar temizlenir. Kuyu inkişafı amacına ulaştıktan sonra, kuyu ağzı betonu hazırlanıp pompa

indirilecek şekilde uygulama tamamlanır.

Su verimliliği açısından doğru yer tespiti

Yeraltı suyunu tespit etmek için kullanılan etkili yöntemler Jeolojik Etüt : Su aranacak bölgenin jeolojisi incelenir ve yorumlanır.

Jeofizik Etüt : Aletsel yöntemlerden, Elektrik (rezistivite) yöntemi ile istenilen derinlikler taranıp, su içeren tabakalar yada akiferler tespit edilir. Tespit edilen su verimi açısından uygun olan noktalarda (ihtiyaca göre) sondaj uygulamasına karar verilir.

Kaliteli su sondajı için gerekli şartlar

1. Doğru lokasyon tespiti

2. Güçlü ve kapasiteli bir sondaj makinesi

3. Deneyimli bir sondaj ekibi ( Mühendis,Sondör,Sondaj işçileri)

4. Kuyunun örselenmeden açılması

5. Amacına göre doğru inkişaf malzemesi ( çakıl,boru,kompresör vs.)

6. Amacına uygun seçilmiş dalgıç pompa ve ekipmanların kullanımı

7. Kuyu açılma süresi

8. Delgi sırasında karşılaşılacak sorunları giderme tecrübesi

9. Kuyu ömrü için garanti

Su kuyularında borulama :

1. Gevşek zeminlerde kuyunun yıkılmamasını sağlamak2. Kalitesiz su seviyelerinden kuyu içine su gelişini önlemek Boru türleri

2. Saç borular

3. Çekme borular

4. Özel alaşımlı borular

5. PVC borular * En yaygın kullanılanıdır. Su, kimyasal reaksiyonlardan etkilenmez.

Su kuyularında yalıtım

Kuyu içerisinde herhangi bir nedenle kapatılması istenilen kesimler kapalı borular gelecek biçmide borulanır. Ancak bu durum bu kesimlerin kuyu için tümüyleyalıtıldığını göstermez. Kuyu boşluğu içinde oluşacak sızıntıların da önlenebilmesi için, kil çimento vb. malzemelerle bu kesimlerin yalıtılması gereklidir.Yalıtımın amaçları* Kuyuda statik düzeyi yüksek olan seviyenin statik düzeyi daha düşük olan seviyelere sızmasını önlemek

* Kalitesiz suların kuyu içerisine sızmasını önlemek

Basınçlı akiferde yalıtımKuyu tamamlandıktan sonra yüzeye sızmalar olabilir. Bunu önlemekiçin;1. Basınçlı akiferin derinliği biliniyorsa, basınçlı akifere gelince sondaj durdurulur. Kuyu borulanır. Kuyu boşuğu çimento şerbeti ile doldurulur. Borulamanıniçinde sondaja devam edilir.2. Hesapta olmayan bir basınçlı akiferle karşılaşılırsa;a) Bu akifer yalıtılmak isteniyorsa, sondaj durdurulur. Borulama yapılır. Kuyu boşluğu çimento şerbetiyle doldurulur. Sondaja boru içinden devam edilir.b) Ağır bir sondaj sıvısı ile kuyu tamamlanır. Çakıllama basınçlı akiferin üst seviyesine kadar yapılır. 1 m lik kil tampon yapılır. Kuyu boşluğu çimento şerbetiyle doldurulur. Bu sırada kuyunun boşaltılması için yüksek kapasiteli bir pompa ile çekim yapılır.

ElektrotlarElektrotlar- pompanın kuyu içine indirilmesi

Su kuyularında çakıllama:

Kuyu çeperi ile borulama arasındaki boşluğun belirli kalite ve miktarda çakılla doldurulması işlemidir. Amaçları

1. Kuyunun yıkılmasını önlemek

2. Filitrelerin tıkanmasını önlemek

3. Kuyu içine gelen suyu süzmek

4. Geçirgenliği arttırmak

Çakıl özellikleri

1. Temiz ve yıkanmış olmalı

2. Köşeli olmamalı, küresel olmalı. Küresel taneli yapı daha geçirimli olur.

3. Çakılların tane boyu kullanılan filitre aralığına ve akiferin tane boyuna uygun olmalıdır.% 10-40 arasında flitre aralığından ince malzeme yeterlidir.

4. Tuz jips vb. suda eriyen mineraller içermemelidir.

Su kuyularında geliştirmede çalkalama

Kuyu içerisindeki suyu herhangi bir yöntemle akifer içerisine göndermek ve akiferin doğal suyu ile birlikte tekrar kuyu içine alma işlemine geliştirme çalkalama denir. Bu işlem tekrarlanırsa;

1. Sondaj sıvısının oluşturduğu sıvadan tümüyle kurtulunur.

2. Kuyu boşluğundaki çakıllamada bir derecelenme sağlanır ve kuyu içine doğru geçirimlilik arttırılır.

3. Çakıl köprüleri yıkılır.

Geliştirmede çalkalama:

Darbeli sondaj: Halat veya rijit çubuklarla, keskin ağızlı ağır bir kazıcının formasyonun üzerine serbest bırakılarak derinliğe doğru yapılan kazı işlemi sonucunda oluşan kırıntıların kova vb. gereçlerle yukarı alındığı sondaj işlemine darbeli sondaj denir.* Bugün kullanımı çok seyrektir.

* Yerini darbeli-döner sisteme bırakmıştır.

* Sondaj sistemlerinin başlangıcıdır.

* Günümüzde sığ derinlikte pnömatik sistemer kullanılmaktadır. DARBELİ SONDAJIN AVANTAJLARI

1. Dışa bağımsızlık: Bütün kullanılan gereçler ülkemizde üretilebilmektedir. Ancak döner sondaj içinde bugün pek çok elemanın yerli üretimi mümkündür. Bu nedenle bu avantaj hemen hemen ortadan kalkmıştır.2. İşletme ucuzluğu: Akaryakıt dışında pek fazla tüketim malzemesi gerektirmez. Ayrıca, tüketim malzemelerinin de kullanım ömrü oldukça uzundur.3. Su gerektirmemesi: Döner sondaja kıyasla oldukça az su kullanımı yer yer milyarlaca TL’yi bulan su tüketimini ortadan kaldırmaktadır.4. Tüm formasyonlarda kullanılabilirliği5. Örnek almadaki üstünlüğü: Gecikme ve karışma olmaksızın örnek alabilme özelliği vardır. Temizleme işlemi hemen doşaım gerektirmediğinden her hangi bir karışım da söz konsu değildirDARBELİ SONDAJIN DEZAVANTAJLARI1. Yavaşlık: Darbeli sondajdan sonra geliştirilen tüm sondaj yöntemleri daha hızlı oldukları için ekonomiklik anlamında öne geçmişlerdir.2. Emek ve Yoğunluk: Sondaj dizisi elemanlarının ağırlığı fazla sayıda personeli ve yoğun bir iş gücünü gerektirmektedir.3. Kalifiye eleman gerekliliği: Sondajın hızı ve güvenliği ancak deneyimli personel ile sağlanabilir.4. Düşey sondaj sınırlığı: Yerçekimi ile potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşümü sağlandığı için düşeyden farklı yönlerde sondaj mümkün olamamaktadır.

Döner sondaj

Kendi ekseni etrafında dönerek, üzerinde döndüğü yapıyı kesen, koparan veya öğüten döner deliciler aracılığıyla yapılan silindirik biçimli kazı işlemine döner sondaj denir.Döner sondajlar üç boyutlu uzayda her yönde ve her doğrultuda yapılabilirler.Döner sondaj sistemlerinin adı ve işleviDönme sistemi – Delme veya kazma

Dolaşım sistemi – Boşaltma veya temizleme Vinç sistemi – Taşıma Transmisyon sistemi – Güç aktarma

Matkaplar Su kuyuları için rotary sondajda genel 2 tip matkap kullanılır: Balta ağızlı matkaplar ve konili matkaplar Balta ağızlı matkaplar en ilkel matkap türüdür.

* Ortalarında olan sondaj sıvısı giriş matkap uçları temizler ve matkabın soğumasına yardımcı olur

* Genellikle darbeli sondajlarda kullanılır. Kum kil ve yumuşak kayaç formasyonlarında hızlı bir şekilde keser, iri çakıllı veya sert kaya formasyonlarında iyi çalışmaz

Konili matkaplar: günümüzde en çok kullanılan matkap ürünüdür.

* Matkabın alt uçlarında koniler vardır ve birbirlerine geçmişlerdir. Üzerlerinde dişler bulunur. Matkap, sondaj dizisi tarafından döndürülürken konilerde kendi

milleri etrafında dönerler.

*2,3,4 konili türleri vardır. Trikon denilen üç konili matkaplar en çok kullanılan konili matkaplardır. Stabiliteleri fazla, eğimleri azdır. Delik çapının kontrolü iyidir.

Kesme yüzeyleri sondaj sıvısı ile yıkanır.

Ankara Sondaj,Ankara Su Sondajı, Ankara jeotermal Sondaj, Su Sondajı Ruhsatı, Ankara Sondaj fiyatları, Ankara Sondaj telefon, Ankara Sondaj iletişim